Ang pormal na sanaysay ay mas sistematiko at propesyonal ang tono, habang ang di-pormal na sanaysay ay mas personal at malaya ang pagkakasulat.
May mga pagkakataon sa ating buhay na kinakailangan nating magsulat ng sanaysay. Ngunit sa paggawa nito, hindi natin maiiwasang harapin ang tanong: Ano nga ba ang pinagkaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay? Sa unang tingin, tila pareho lang ang dalawang uri ng sanaysay, subalit sa katotohanan, malaki ang pagkakaiba ng dalawa. Upang maipakita ito, tatalakayin natin ang mga salitang pang-ugnay na nagpapakita ng pagkakaiba ng dalawang uri ng sanaysay.”
Ang Pagkakaiba ng Pormal at Di-Pormal na Sanaysay
Ang pagsusulat ng sanaysay ay isang mahalagang kasanayan na tinuturo sa mga mag-aaral upang maipahayag nila ang kanilang mga ideya, kaisipan, at karanasan. Sa pagsusulat ng sanaysay, mayroong dalawang uri na madalas gamitin: ang pormal at di-pormal na sanaysay.
1. Pormal na Sanaysay
Ang pormal na sanaysay ay isang akademikong pagsulat na karaniwang ginagamit sa paaralan o iba pang propesyonal na larangan. Sa pormal na sanaysay, mahalagang sundin ang mga tuntunin ng tamang gramatika, bokabularyo, pagbuo ng pangungusap, at paggamit ng wastong tono at estilo ng pagsulat.
Sa pormal na sanaysay, maaring gamitin ang mga sumusunod na elemento:
- Malinaw na introduksyon ng paksa
- Mga katibayan at mga sanggunian
- Loob na kaisipan at mga subtopiko
- Maayos na pagkakasunod-sunod ng mga ideya
- Konklusyon o pagtatapos na nagbibigay ng pangkalahatang pagsasaayos sa mga ideyang inilahad
2. Di-Pormal na Sanaysay
Ang di-pormal na sanaysay, kung saan mas maluwag ang paggamit ng wika, ay karaniwang ginagamit sa pang-araw-araw na komunikasyon. Sa di-pormal na sanaysay, hindi gaanong mahigpit ang paggamit ng tama o pormal na gramatika at bokabularyo.
Sa di-pormal na sanaysay, maaring gumamit ng mga sumusunod na elemento:
- Paggamit ng mga salitang dayalekto o kolokyal
- Mga personal na karanasan o opinyon
- Malayang pagpapahayag ng damdamin at saloobin
- Malikhaing paggamit ng wika
3. Pagkakaiba ng Estilo ng Pagsulat
Ang pormal na sanaysay ay mas maingat at malinis ang pagsusulat, dahil ito ay ginagamit sa mga opisyal na pagsasalitaan o pagtatalumpati. Ang di-pormal na sanaysay naman ay mas malaya at personal, kung saan maaaring ipahayag ang sariling pag-iisip at karanasan.
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang ginagamit sa mga akademikong gawain, gaya ng pagsulat ng tesis, term paper, o pananaliksik. Sa kabilang banda, ang di-pormal na sanaysay ay madalas ginagamit sa mga blog, personal na journal, o mga pagsulat na naglalarawan ng mga karanasan at opinyon ng sumusulat.
4. Layunin ng Pagsusulat
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang sumusunod sa layuning magbigay ng impormasyon at persuadyon sa mambabasa. Ito ay ginagamit upang maipahayag ng may-akda ang kanyang opinyon, teorya, o paniniwala na batay sa malalimang pagsasaliksik at mga sanggunian.
Ang di-pormal na sanaysay naman ay mas naglalayong maglahad ng personal na karanasan, opinyon, o damdamin ng may-akda. Ito ay mas malapit sa pang-araw-araw na komunikasyon at madalas ay ginagamit upang makipag-usap o makipagtulungan sa ibang tao.
5. Pagkakaiba sa Paggamit ng Wika
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang gumagamit ng wikang pormal, na may malinaw na paggamit ng tama at maayos na gramatika, bokabularyo, at pagbuo ng pangungusap. Ito ay sapilitang sinusunod upang ipakita ang seryosong tono at pagsunod sa mga patakaran ng akademikong pagsulat.
Ang di-pormal na sanaysay naman ay mas maluwag sa paggamit ng wika. Ito ay maaaring gumamit ng dayalekto, kolokyal na salita, at laganap na mga ekspresyon na mas malapit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap.
6. Pagbabasa at Pagsusuri
Ang pormal na sanaysay ay kadalasang binabasa at sinusuri ng mga guro, propesor, o mga eksperto sa larangan ng pag-aaral. Ito ay sinasalamin ng mga pagsusulit, pagsusuri, at komento hinggil sa laman ng sanaysay.
Ang di-pormal na sanaysay naman ay karaniwang binabasa at sinusuri ng mga kapwa manunulat, kaibigan, o mga taong may interes sa paksa. Ito ay mas madaling maipahayag at maunawaan ng mga karaniwang mambabasa.
7. Halimbawa ng Pormal na Sanaysay
Isa sa mga halimbawa ng pormal na sanaysay ay ang pagsusulat ng papel pananaliksik tungkol sa isang tiyak na paksa. Ito ay naglalayong magbigay ng impormasyon, datos, at mga resulta ng pagsasaliksik na batay sa malalimang pag-aaral ng isang tiyak na isyu o pangyayari.
8. Halimbawa ng Di-Pormal na Sanaysay
Isa sa mga halimbawa ng di-pormal na sanaysay ay ang pagsusulat ng personal na blog o journal. Ito ay naglalaman ng mga opinyon, karanasan, at mga saloobin ng may-akda. Sa pamamagitan ng ganitong pagsusulat, nagkakaroon ng malayang pagpapahayag ng damdamin at pag-iisip ang sumusulat.
9. Pagsasalin ng Pormal at Di-Pormal na Sanaysay
Ang pormal na sanaysay ay maaaring isalin sa iba't ibang wika o diyalekto upang magamit ito sa ibang kultura o pangkat ng tao. Ang pagsasalin nito ay nangangailangan ng maingat na paggamit ng tamang bokabularyo at estruktura ng wika na kahalintulad ng orihinal na sanaysay.
Ang di-pormal na sanaysay naman ay maaaring isalin sa iba't ibang dayalekto o salita na mas nauunawaan ng pangkaraniwang tao. Sa pamamagitan ng pagsasalin, mas madaling maipahayag ang mga personal na karanasan o damdamin sa iba't ibang kultura o komunidad.
10. Pagpili ng Tamang Uri ng Sanaysay
Sa pagpili ng tamang uri ng sanaysay, mahalagang isaalang-alang ang layunin, mambabasa, at konteksto ng pagsusulat. Kung ang layunin ay magbigay ng impormasyon sa isang opisyal na pagsasalitaan, kailangan ang pormal na sanaysay. Subalit, kung ang layunin ay magbahagi ng personal na karanasan o opinyon, ang di-pormal na sanaysay ang mas angkop.
Ang pagsusulat ng sanaysay ay isang sining at kasanayan na patuloy na nagbabago at nag-aadapt sa mga pangangailangan ng lipunan. Ang pagkakaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay ay nagbibigay-daan sa iba't ibang paraan ng pagsulat at pagpapahayag ng damdamin, opinyon, at kaisipan.
Ang Pagkakaiba ng Pormal at Di-Pormal na Sanaysay
Ang sanaysay ay isang uri ng pagsulat na maaaring maging pormal o di-pormal. Sa ibaba ay ipapakita ang mga pagkakaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay.
1. Paggamit ng Wika
Ang pormal na sanaysay ay ginagamitan ng malalim na salitang pormal, samantalang ang di-pormal na sanaysay ay may taglay na malayang paggamit ng wika. Sa pormal na sanaysay, ang mga salita ay mas malalim at mas teknikal. Ito'y nagreresulta sa isang mas malalim na pag-unawa at pagtatanghal ng mga ideya. Sa kabilang banda, ang di-pormal na sanaysay ay gumagamit ng mga salitang pang-araw-araw na madaling maintindihan. Ito ay upang mas maipahayag nang malaya ang mga kaisipan.
2. Tono ng Pagsulat
Ang pormal na sanaysay ay nailalahad sa isang mas seryosong tono, habang ang di-pormal na sanaysay ay mas malaya at mas katuwaan ang tono ng pagsulat. Sa pormal na sanaysay, ang layunin ay magbigay ng impormasyon o makapanghikayat ng mga mambabasa. Kaya't ang tono ng pagsulat ay dapat na seryoso at propesyonal. Sa di-pormal na sanaysay, ang layunin ay aliwin ang mambabasa o magpahayag ng personal na karanasan. Kaya't ang tono ng pagsulat ay mas malaya at mas nakakatuwa.
3. Pagkakaayos ng Impormasyon
Sa pormal na sanaysay, ang impormasyon ay inaayos ng maayos at may malinaw na pagkakasunod-sunod, samantalang sa di-pormal na sanaysay, ang impormasyon ay maaaring maayos o di-organisado depende sa pagsulat ng may-akda. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na mayroong maayos na pagkakasunod-sunod ang mga ideya upang mapadali ang pag-unawa ng mga mambabasa. Ang mga bahagi ng sanaysay tulad ng simula, gitna, at wakas ay dapat maayos na nakaayos. Sa di-pormal na sanaysay, maaaring walang tiyak na pagkakasunod-sunod ang mga ideya. Ito ay dahil maaaring isulat ito nang malikhaing paraan at hindi nasusunod ang tradisyunal na pagkakasunod-sunod ng mga bahagi ng sanaysay.
4. Layunin ng Pagsulat
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang ginagamit upang magbigay ng impormasyon o maglahad ng isang argumento o opinyon, habang ang di-pormal na sanaysay ay maaaring maglalaman ng personal na karanasan, pakikipagkuwentuhan, o simpleng pagpapahayag ng saloobin. Sa pormal na sanaysay, ang layunin ay magbigay ng impormasyon o makapanghikayat ng mga mambabasa. Ito'y maaaring isulat ng mga propesyonal tulad ng mga manunulat, mga guro, o mga dalubhasa sa isang tiyak na larangan. Sa di-pormal na sanaysay, ang layunin ay maipahayag ang sariling karanasan, saloobin, o magbigay ng aliw sa mga mambabasa. Ito'y maaaring isulat ng sinumang may interes sa pagsusulat at nais ipahayag ang kanilang sariling mga kaisipan.
5. Paggamit ng Sanggunian
Sa pormal na sanaysay, ang mga sanggunian ay kadalasang ginagamit upang suportahan ang mga argumento o opinyon, samantalang sa di-pormal na sanaysay, ang mga sanggunian ay hindi masyadong ginagamit. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na mayroong mga sanggunian o batayang impormasyon na susuporta sa mga ideya na inilalahad. Ito'y nagpapakita ng kredibilidad at mas malawak na kaalaman ng may-akda. Sa di-pormal na sanaysay, hindi gaanong mahalaga ang paggamit ng mga sanggunian. Ang mga impormasyon ay maaaring nagmumula sa personal na karanasan ng may-akda o mula sa mga kaibigan at kapamilya.
6. Paraan ng Pagsulat
Sa pormal na sanaysay, ang mga pangungusap at talata ay maayos na nakaayos at sinusunod ang mga patakaran ng gramatika at balarila, samantalang sa di-pormal na sanaysay, maaaring maging kalog o malikhaing ang pagkakasulat. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na sundin ang mga patakaran ng wastong paggamit ng wika at balarila upang mapadali ang pag-unawa ng mga mambabasa. Ang bawat pangungusap at talata ay dapat maayos na nakaayos at may malinaw na pagkakasunod-sunod. Sa di-pormal na sanaysay, maaaring maging kalog o malikhaing ang pagkakasulat. Ito'y upang maipahayag nang malaya ang mga kaisipan at emosyon ng may-akda.
7. Madla O Hilaw O Matandang Saloobin
Sa pormal na sanaysay, ang laman ay karaniwang kaugnay sa mga isyung pang-akademiko o pang-lipunan, habang sa di-pormal na sanaysay, maaaring isang personal na opinyon o saloobin ang laman nito. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na ang mga ideya ay may kaugnayan sa mga isyung pang-akademiko o pang-lipunan. Ito'y nagpapakita ng malalim na kaalaman at pag-aaral ng may-akda sa iba't ibang larangan. Sa di-pormal na sanaysay, hindi gaanong mahalaga ang tema ng pagsulat. Ang laman nito ay maaaring personal na opinyon ng may-akda, karanasan sa buhay, o simpleng pagpapahayag ng saloobin.
8. Layunin ng Mambabasa
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang sinulat upang magbigay ng impormasyon, edukasyon, o makapagbigay-inspirasyon sa mambabasa, samantalang ang di-pormal na sanaysay ay maaaring isulat upang aliwin ang mambabasa o magpahayag ng personal na karanasan. Sa pormal na sanaysay, ang layunin ay magbigay ng impormasyon o edukasyon sa mga mambabasa. Ito'y naglalayong mapalawak ang kaalaman at pag-unawa ng mga mambabasa sa isang tiyak na paksa. Sa di-pormal na sanaysay, ang layunin ay maaliw ang mga mambabasa o maipahayag ang personal na karanasan ng may-akda. Ito'y maaaring magdulot ng ligaya, pagkakakilanlan, o pagkaantig sa damdamin ng mga mambabasa.
9. Antas ng Pormalidad
Ang pormal na sanaysay ay mas mataas ang antas ng pormalidad kaysa sa di-pormal na sanaysay, na kung saan maaaring gumamit ng mga salitang kolokyal, jargon, o wikang balbal. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na sundin ang mga patakaran ng pormal na pagsulat. Ito'y nagpapakita ng propesyonalismo at malasakit sa wastong paggamit ng wika. Sa di-pormal na sanaysay, maaaring gumamit ng mga salitang kolokyal, jargon, o wikang balbal. Ito'y upang maipahayag nang malaya ang mga kaisipan at emosyon ng may-akda.
10. Paggamit ng Tattoos
Sa pormal na sanaysay, ang paggamit ng tattoos ay hindi sinasadya at karaniwang hindi ginagamit, samantalang sa di-pormal na sanaysay, maaaring gumamit ng tattoos upang magbigay ng emosyon o pagkapaksa sa pagsulat. Sa pormal na sanaysay, mahalaga na ang paggamit ng wika ay malinaw at walang mga salitang hindi kinakailangan. Ang mga tattoos ay hindi karaniwan o hindi katanggap-tanggap na gamitin sa pormal na pagsulat. Sa di-pormal na sanaysay, maaaring gumamit ng mga tattoos upang magbigay ng bagong dimensyon o emosyon sa pagsulat. Ito'y nagpapakita ng pagiging malikhain at pagkaiba ng may-akda.
Ako po ay magsusulat ng aking punto de vista tungkol sa pinagkaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay. Gamit ang tinuturing na Instructions boses at tono, ipapaliwanag ko ito sa pamamagitan ng mga sumusunod na bullet at numbering:
1. Ang pormal na sanaysay ay kadalasang ginagamitan ng mas malalim na bokabularyo at pormal na estruktura ng pangungusap. Ito ay sumusunod sa mga patakaran at estilo ng pagsusulat na karaniwang itinuturo sa paaralan o sa mga akademikong institusyon.
2. Sa pormal na sanaysay, mahalagang magkaroon ng maayos na pagkakasunod-sunod ng mga ideya at talakayan. Dapat itong mayroong introduksyon, katawan, at konklusyon. Ang mga argumento at mga punto ay kailangang maipahayag nang malinaw at maayos.
3. Ang di-pormal na sanaysay ay nagbibigay daan sa mas malayang pagpapahayag ng mga ideya at damdamin. Ito ay karaniwang ginagamit sa mga personal na sulatin tulad ng blog, journal, o mga personal na talaarawan. Ito ay hindi sumusunod sa mga istriktong patakaran ng pormal na pagsulat.
4. Sa di-pormal na sanaysay, ang bokabularyo at estruktura ng pangungusap ay mas maluwag at mas personal. Maaaring gamitin ang mga slang, kolokyal na salita, o mga idyomatikong pahayag upang maipahayag ang tunay na pagkatao ng manunulat.
5. Sa pagkakasulat ng di-pormal na sanaysay, ang manunulat ay may kalayaang magbigay ng kanyang sariling opinyon at hindi kinakailangang magpokus sa pagbibigay ng mga katibayan at sanggunian. Ito ay isang paraan upang maipahayag ang personal na pananaw at emosyon ng manunulat.
Sa kabuuan, mahalaga na maintindihan at maunawaan natin ang pinagkaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay. Ang pormal na sanaysay ay mas sistematiko at sumusunod sa mga patakaran ng akademikong pagsusulat, habang ang di-pormal na sanaysay ay nagbibigay daan sa malayang pagpapahayag ng personal na damdamin at opinyon. Ang paggamit ng tamang anyo ng sanaysay ay nakabatay sa layunin ng pagsusulat at sa audience na pinagtutuunan natin ng ating sulatin.
Taas-noo kong pinasasalamatan ang lahat ng bumisita sa ating blog na may pamagat na Ano Ang Pinagkaiba Ng Pormal At Di-Pormal Na Sanaysay. Sana ay nag-enjoy kayo sa pagbabasa at nakuha ninyo ang mga impormasyong ibinahagi natin. Bilang pagtatapos, nais kong ibahagi ang ilang mahahalagang punto na dapat ninyong tandaan hinggil sa pormal at di-pormal na sanaysay.
Una sa lahat, dapat nating maunawaan na ang pormal na sanaysay ay isang pagsulat na may kaayusan at malinaw na estruktura. Dito, kailangan nating gamitin ang wastong bokabularyo at gramatika. Ito ang uri ng sanaysay na karaniwang ginagamit sa mga akademikong sulatin tulad ng mga papel sa eskwela o sa opisina. Sa pormal na sanaysay, kailangan nating maging malinaw at direkta sa pagsasalaysay ng ating mga ideya.
Samantala, ang di-pormal na sanaysay ay mas malaya at personal. Ito ang klase ng pagsusulat na karaniwang ginagamit sa mga blog tulad ng ating sariling blog na ito. Dito, maaari nating gamitin ang mas malikhaing bokabularyo at estilo ng pagsusulat. Hindi natin kailangang maging sobrang seryoso o malalim sa ating mga pananalita. Ang mahalaga ay maipahayag natin ang ating sariling opinyon at damdamin sa isang malaya at pagkamakatao.
Sana ay naging malinaw sa inyo ang mga pagkakaiba ng pormal at di-pormal na sanaysay. Mahalaga na alam natin kung kailan at paano ito gagamitin, depende sa layunin at konteksto ng ating pagsusulat. Sa susunod na pagkakataon na kayo ay magsulat, siguraduhin na ang inyong piliin ay angkop sa inyong layunin. Maraming salamat muli sa inyong pagdalaw at sana'y patuloy kayong maging aktibo sa pagbabasa ng mga artikulo sa ating blog. Hanggang sa muli! Mabuhay po kayo!